Reč urednika
Dogmatsko bogoslovlje u službi Crkve
(Sećanje na budućnost u biblioteci Savremeno bogoslovlje)
Episkop požarevačko-braničevski, prof. dr Ignatije (Midić), pripada onoj grupi bogoslova, koja svojim opusom izražava novu orijentaciju srpske pravoslavne teološke misli tokom poslednje dve do tri decenije HH veka, nastavljajući svoju misiju i u novom milenijumu. U procesu kritičkog preispitivanja osnovnih karakteristika pomenute nove bogoslovske orijentacije, koju, na našim duhovnim prostorima, posebno predstavlja i u praktičnom pastirskom i liturgijskom životu projavljuje vladika Ignatije, nezaobilazni izvor postala je njegova prva značajna knjiga objavljena na srpskom jeziku, veoma poznata i komentarisana zbirka članaka Sećanje na budućnost.
Potreba za drugim izdanjem pomenute knjige, koja je, nesumnjivo, jedna od najčitanijih bogoslovskih studija kod nas, pojavila se vrlo rano. Nova teološka istraživanja episkopa Ignatija, objavljena u periodu od 1995. godine do današnjih dana, koja su svoju zrelu artikulaciju dobila u delu Biće kao eshatološka zajednica, nisu bitno uticala na stav da treba obnoviti izdanje knjige koju predstavljamo i koja se zaista pokazala „izazovnom i podsticajnom“, kao što je to nagovestio o. Radovan Bigović u predgovoru prvom izdanju. Izlazeći u susret tim željama, uzimajući prvenstveno u obzir ozbiljnu naučnu potrebu za lakšim praćenjem razvojnog puta novije srpske teologije i bogoslovske refleksije samog autora, članovi Odbora za prosvetu i kulturu Eparhije braničevske odlučili su da čitaocima ponude drugo, dopunjeno izdanje knjige Sećanje na budućnost.
Izbegavajući klasično predstavljanje knjige, posebno zbog toga što ponovo objavljujemo i predgovor prof. Bigovića i novi tekst vladike Ignatija, kojim on pojašnjava izbor naslova studije, u svojstvu urednika biblioteke Savremeno bogoslovlje, koristimo priliku da u formi opšte uvodne reči podvučemo samo jedan aspekat ove knjige, koji je čini posebnom i još uvek aktuelnom u našem crkvenom životu. Prožimajuća specifična odlika ove zbirke studija i uočiv kohezivni faktor svih priloga knjige koju nudimo skoro petnaest godina nakon prvog izdanja, jeste smeštanje svih bogoslovskih istraživanja u kontekst služenja Crkvi. Teologija je služenje Crkvi. Nema bogoslovstvovanja koje bi bilo sebi cilj, nema završenih, opšteobaveznih i nedodirivih istina, niti dogmata „po sebi“. Višegodišnje iskustvo učiteljske službe u Crkvi i na Bogoslovskom fakultetu, projavljuje se kod našeg autora jasno izraženo u njegovom razumevanju i predstavljanju dogme i dogmata kao doživljenih objava eshatoloških istina egzistencijalnog karaktera. Bogoslovlje vladike Ignatija je do kraja verno ovoj sotiriološkoj (ontološkoj) perspektivi pravoslavne dogmatike, jer je eklisiološka priroda istine, pretpostavka kako donošenja, tako i tumačenja dogmata Crkve Hristove. Hodeći stazama svetootačkog sabornog iskustva, vladika Ignatije ispunjava zapovest koju je svim bogoslovima postavio sveti Grigorije Bogoslov, pozivajući nas: „Umujmo unutar svojih granica, a ne u Egiptu i Asiriji“. U okvirima Svete Zemlje, Gornjeg Jerusalima, Crkve, bogoslov treba da nalazi izvor tumačenja i reinterpretiranja dogmata, radi života evharistijske zajednice kojoj je on poveren, a koja je jedina nada čoveku, svetlost svetu i so zemlji.
Pokušaj da savremenog hrišćanina probudi za teologiju koja se tiče njegovog života i večnog bića, da ga podseti da se Crkva bavi ontologijom ili prestaje da bude Crkva, čini knjigu Sećanje na budućnost interesantnom i poučnom danas, kada je bavljenje dogmatikom prepušteno isključivo „stručnjacima“ i kada se bogoslovstvovanje svodi na bledo kopiranje stavova pravoslavnom Predanju stranog dogmatizma, moralizma ili nacionalizma. Iste ove razloge navodi i potpisnik ovih redova, objašnjavajući zašto je našao za shodno da preuzme rizik objavljivanja drugog izdanja ove knjige i uvrsti je u ediciju koja nosi tako odgovoran i izazovan naziv, kao što je Savremeno bogoslovlje.
Đakon Zlatko Matić
