Episkop Hrizostom (Vojinović) (1911–1989) bio je jedan od najuglednijih arhijereja Srpske Pravoslavne Crkve druge polovine 20. stoleća. Bio je umeren, lepo obrazovan i veoma kulturan čovek. Studije teologije je završio u Beogradu, onda je nastavio da se usavršava u zemlji i inostranstvu. Govorio je nekoliko stranih jezika, sa kojih je prevodio čak i zahtevna dela velikih filosofa i teologa. Međutim, Hrizostom nije bio ni akademski teolog, niti filosof. Njegova učenost bila je isključivo u funkciji širenja jevanđelja. Uostalom, kao i gotovo sve u njegovom životu. Hrizostomove službe – od uređivanja crkvenih listova, pisanja, prevođenja do episkopskih poslova – uvek su u osnovi bile apostolske. Njegove aktivnosti bile su usmerene ka odbrani, očuvanju i širenju hrišćanske vere. Stoga, kada se govori o Hrizostomovom prevodu Paskalovih Misli, to se ne sme gubiti iz vida.
Ovo klasično filosofsko delo je zbirka posthumno objavljenih fragmenata nedovršene odbrane hrišćanstva. Paskal (1623–1662), kao što je poznato, nije bio samo veliki matematičar, fizičar, pronalazač, književnik i filosof, nego i značajni hrišćanski mislilac i apologeta. Pred kraj života radio je na spisu Apologija hrišćanstva, koji, nažalost, nije uspeo da dovrši. Ostale su samo nesređene beleške, koje su 1670. godine sabrali i objavili Arno i Nikol, zajedno sa Paskalovom porodicom i prijateljima. Potom su usledila i druga izdanja sačuvanog teksta, koji je priređivan na različite načine.
Prvi koji je izabrao, preveo i u jednoj knjizi objavio Paskalove Misli kod nas bio je Hrizostom, tada jeromonah i patrijaršijski službenik. Godinu dana nakon završetka Drugog svetskog rata, njegov prevod Paskalovog dela objavio je Sinod SPC. Doista izgleda neverovatno činjenica da u trenutku kada SPC iz rata izlazi desetkovana i otpočinje dug period postojanja u državi koja je oficijelno ateistička, Sinod objavljuje knjigu jednog francuskog rimokatoličkog filosofa i naučnika iz 17. veka.
[…]
Sinod je 1946. godine objavio Hrizostomov prevod Paskalovih Misli kako bi pokušao da pruži otpor brutalnoj kritici hrišćanstva i religioznosti uopšte u društvu kojim je dominirao militantni ateizam. Činjenica da Crkva svoju veru brani filosofskim delom, u trenutku kada se radi ne samo na njenoj diskreditaciji, nego i potpunoj eliminaciji, nama danas izgleda fascinantno. Što govori ne samo o tome na kom nivou je bila tadašnja Srpska Pravoslavna Crkva (tj. oni koji su je vodili), nego i u kakvom je ona stanju danas. Zato smo odlučili da ovaj, nije preterano reći, biser savremene crkvene prevodne književnosti ponovo objavimo. Namera nam je da na taj način podsetimo na podvig jednog izuzetnog arhijereja naše Crkve, s jedne strane, i da pokušamo da na isti način podstaknemo srpske hrišćanske autore da svoju veru brane ne banalno i apologetskim floskulama, nego paskalovski i hrizostomovski dostojanstveno i utemeljeno.
[Iz Beleške urednika]
Još od svoje dvadeset i četvrte godine Paskal se počeo živo interesovati religijom i velikim problemima života. Pred kraj svoga života (živeo je svega trideset i devet godina) on je spremao materijal i beležio misli za jednu Apologiju hrišćanske religije. Govorio je da bi mu bilo potrebno deset godina zdravlja da to delo dovriš, ali jedva da je radio na njemu i punu godinu dana. Posle njegove smrti prijatelji su sakupili te njegove beleške i izdali ih pod naslovom Misli. Iako je tek u prvim konturama i fragmentarno, ovo delo po svojoj dubini i finoći zapažanja i po jednostavnosti i lepoti stila predstavlja „jednu od velikih knjiga čovečanstva” (Lanson) i spada „u najviša i najjedrija dela književne istorije” (Bogdan Popović).
Ep. Hrizostom (Vojinović)
Na koricama je Paskalov portret koji je naslikao episkop Maksim (Vasiljević).
