Četvrto stoleće iznedrilo je neke od najznačajnijih hrišćanskih pisaca, mislilaca i bogoslova. To je bilo stoleće u kojem su sazvana i održana prva dva vaseljenska sabora, vek u kojem se hrišćanstvo etabliralo kao zvanična religija Rimskog carstva i kada je monaški pokret doživeo svoj prvi veliki zamah.
Sve to je ujedno i deo bogate scenografije na pozornici životne priče autora čiji se spisi u srpskom prevodu nalaze pred nama.
Nekoliko reči o recepciji i prevodu Evagrijevih dela
Treba reći, na koncu, da je korpus Evagrijevih dela, kakav poznajemo danas i koji po prvi put u kompletnom prevodu izlazi i pred našeg čitaoca, i dalje predmet naučnih rasprava. Naime, zahvaljujući osudi Petog vaseljenskog sabora, koja je ponovljena i na nekoliko potonjih, neki Evagrijevi spisi su polako nestali iz rukopisnog predanja i do danas se nisu sačuvali u grčkom izvorniku. Takav je, recimo, slučaj sa Stoslovima o Poznanju. Premda je poznato da su sve do poznovizantijskog razdoblja svi Evagrijevi spisi cirkulisali i čitani na grčkom, pojedina dela su do nas došla samo u prevodima, uglavnom na orijentalne jezike, a pre svih sirijski. Osim sirijskog, tu su i prevodi na jermenski, arapski pa čak i na stari etiopski jezik – giz.
Osim toga, neka od dela prepisivana su i sačuvana tako što su još u starini počeli u rukopisima da ih skrivaju pod imenima neosporno pravoslavnih hrišćanskih autora. Rad na otkrivanju Evagrijevog autorstva u slučaju dela koja su u rukopisnoj tradiciji pripisana drugim autorima (poput Nila Ankirskog)
