Uspenje i sunovrat Ikara Gubelkijana

Uspenje i sunovrat Ikara Gubelkijana , kratki roman Borislava Pekića, pisca čije je prozno delo svojom tematskom složenošću i značenjskom punoćom obeležilo poslednje decenije dvadesetog veka u srpskoj književnosti, jedno je od njegovih najprivlačnijih proznih ostvarenja. Uspenje i sunovrat Letećeg Jermenina Ikara Gubelkijana, glavnog junaka ovog proznog dela, zapravo je narativna alegorija, odnosno parabola o čovekovom putu kroz život, u kojem on prolazi kroz paradigmatične situacije na putu prema željenom savršenstvu. U projektovanoj narativnoj analogiji književnog lika iz polovine dvadesetog veka sa mitskim Ikarom, i Borislav Pekić je, kao i mnogi drugi moderni evropski pisci prethodnog stoleća, potvrdio veliki uticaj mita na formiranje i ostvarivanje stvaralačkih ideja umetnika novog doba, na realnu vezu između prošlosti i sadašnjosti i na čovekov položaj i duhovne potrebe u jednom i u drugom vremenu. Savršenstvo i lepota, kojima podjednako teži čovek mitskog koliko i istorijskog vremena, pa tako i vremena Drugog svetskog rata i njegovih unutrašnjih protivurečnosti, koje je Borislav Pekić izabrao za sadržinsko-semantičku osnovu svoga romana, ne može biti ostvareno, zaključuje autor okončavajući put svoga junaka njegovim neminovnim sunovratom, čak ni u umetničkom obliku, koji suštinski, u zajednici sa istinskom predanošću lepoti igre, ima najviše mogućnosti da se tom savršenstvu približi. Tako je Pekić svojim kratkim romanom još jednom potvrdio stav da se dramatičnog istorijskog vremena i njegovih zahteva čovek ne može osloboditi čak ni u savršenstvu umetnosti.